Automatyczne wykrywanie każdej przeszkody lotniczej, trójwymiarowa wizualizacja terenu i ruchu lotniczego, większa precyzja i bezpieczeństwo lotów na niskich wysokościach – to tylko niektóre z przyszłych możliwości systemu SAMPLE, w którego tworzenie zaangażowana jest Polska Agencja Żeglugi Powietrznej. Prace nad tym innowacyjnym projektem postępują i właśnie rozpoczęty został w nim nowy etap prac badawczo-rozwojowych.
SAMPLE – System Automatycznego Monitorowania Przeszkód Lotniczych i Ewidencji, jest wspólnym projektem konsorcjum w skład którego wchodzi lider – firma Creotech Instruments, firma AP-Tech oraz Polska Agencja Żeglugi Powietrznej.
Celem rozpoczętego w 2020 roku trzyletniego projektu o wartości 17,5 mln zł jest opracowanie kompleksowego narzędzia do automatycznego wykrywania i monitorowania wszelkich przeszkód lotniczych w pobliżu lotnisk i lądowisk. Narzędzie to będzie zdolne do pracy przez całą dobę, w dowolnym wskazanym terenie i z wykorzystaniem danych z wielu źródeł. Po pierwszym roku działań, w trakcie których przeprowadzone zostały szeroko zakrojone eksperymentalne prace rozwojowe, w październiku br. rozpoczął się II etap projektu SAMPLE polegający na prowadzeniu prac badawczo-rozwojowych. Oznacza to, że w najbliższych miesiącach będzie budowana rozwojowa wersja tego systemu wykorzystująca tereny otaczające wybrane lotniska i lądowiska w Polsce.
SAMPLE to rozwiązanie o niebagatelnym znaczeniu dla bezpieczeństwa ruchu lotniczego, a co za tym idzie dla misji realizowanej przez PAŻP. System nie tylko wykryje każdy obiekt stanowiący potencjalne zagrożenie dla operacji statków powietrznych, ale również będzie stale obserwował te obiekty pod kątem możliwych zmian ich lokalizacji czy wymiarów, np. wysokości. Maksymalnie dokładna i wiarygodna informacja o przeszkodach lotniczych ma fundamentalne znaczenie dla planowania bezpiecznych tras zniżania i wznoszenia samolotów, a także dla lotów na niskich wysokościach realizowanych przez Lotnicze Pogotowie Ratunkowe (LPR), lotnictwo ogólne (General Aviation), a w coraz większym stopniu również bezzałogowe statki powietrzne (BSP).
Bezpieczeństwo jest fundamentalnym celem prac nad SAMPLE, korzyści z jego wprowadzenia będzie jednak więcej. Jeszcze doskonalsze wytyczanie i skracanie tras lotnictwa załogowego i bezzałogowego przełoży się również na wygodę pasażerów. Optymalizacja tras pozwoli na oszczędność czasu, zmniejszenie zużycia paliwa oraz zmniejszenie poziomu hałasu generowanego przez ruch lotniczy. Ostatnia z tych korzyści osiągnięta zostanie m.in. za sprawą możliwości planowania podejść samolotów do lądowania pod mniejszym kątem.
Najważniejszą cechą SAMPLE będzie jego zdolność analizowania danych pochodzących z wielu źródeł w celu osiągnięcia maksymalnej efektywności. Podstawowe źródło danych stanowić będą zdjęcia satelitarne (Earth Observation), a zastosowanie sztucznej inteligencji – w tym metod głębokiego uczenia maszynowego – pozwoli nie tylko na możliwie szybkie, ale również precyzyjne wykrywanie położenia i rozmiarów przeszkód lotniczych. Dane satelitarne uzupełnione zostaną informacjami zbieranymi przez wyspecjalizowane bezzałogowe statki powietrzne, systemy radarowe, a także przez system ARES, który za pomocą stereowizji monitoruje w czasie rzeczywistym powierzchnie ograniczające przeszkody na danym lotnisku lub lądowisku.
SAMPLE wyróżni się przy tym najnowocześniejszą funkcjonalnością w zakresie przetwarzania zebranych danych. System będzie zdolny do tworzenia trójwymiarowej, dynamicznej wizualizacji informacji o określonym terenie i znajdujących się na nim przeszkodach lotniczych. SAMPLE zajmie się także monitorowaniem i wizualizowaniem w czasie rzeczywistym wszystkich operacji lotniczych, również lotów bezzałogowych, w odniesieniu do wykrytych przeszkód – możliwe to stanie się dzięki wykorzystaniu technologii ADS-B, multilateracji oraz danych radarowych.
SAMPLE zostanie wyposażony również w rozbudowane funkcje analityczne, m.in. w zakresie analizy ryzyka. Automatyczne analizy będzie dostarczał w postaci zarówno raportów jak i generowanych na bieżąco powiadomień.
Za sprawą SAMPLE podmioty odpowiedzialne za bezpieczeństwo ruchu lotniczego, czyli PAŻP i Urząd Lotnictwa Cywilnego, otrzymają narzędzie do wykrywania przeszkód lotniczych na miarę XXI wieku. Potwierdzeniem wartości i znaczenia tego projektu jest zainteresowanie branży lotniczej, z jakim spotkał się on już na wstępnym etapie. SAMPLE uzyskał wsparcie Ministerstwa Infrastruktury, Urzędu Lotnictwa Cywilnego, Polskich Linii Lotniczych LOT oraz krajowych portów lotniczych.
Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską w kwocie 12 724 798,38 zł. Dotacja pochodzi ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, poddziałanie 1.1.1 „Badania przemysłowe i prace rozwojowe realizowane przez przedsiębiorstwa”.
