Kontrola ruchu lotniczego ma na celu usprawnienie przepływu ruchu lotniczego, którego natężenie wzrasta z każdym kolejnym rokiem. Za zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi powietrznej w różnych państwach i regionach świata odpowiadają specjalnie powołane w tym celu agencje i przedsiębiorstwa.
W Polsce rolę tę pełni Polska Agencja Żeglugi Powietrznej (PAŻP). Jest to zarazem jedyna instytucja w naszym kraju, która szkoli i zatrudnia cywilnych kontrolerów ruchu lotniczego. W dniu dzisiejszym ich liczba wynosi ponad 570.
Polscy kontrolerzy ruchu lotniczego stoją na straży bezpieczeństwa operacji lotniczych przez całą dobę, siedem dni w tygodniu. Każdego dnia odpowiadają za życie i zdrowie blisko pół miliona pasażerów w 2500 samolotach. Rocznie obsługują około 790 000 operacji lotniczych.
Lotnictwo to jednak nie tylko suche liczby, dlatego kontrolerzy ruchu lotniczego muszą być starannie wyselekcjonowani i gruntownie przeszkoleni; świadomi odpowiedzialności, jaka na nich spoczywa.
Kontroler ruchu lotniczego to szczególny zawód, który jest zarezerwowany dla najlepszych. Uzyskanie licencji na jego wykonywanie wymaga przejścia naboru, odbycia intensywnego, blisko dwuletniego kursu, zdania wszystkich egzaminów w trakcie szkolenia oraz państwowego egzaminu w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego.
Polscy kontrolerzy ruchu lotniczego znajdują się w światowej elicie. Najlepszym odbiciem ich profesjonalizmu jest niska wartość opóźnień generowanych w polskiej przestrzeni powietrznej.
Kontrolerzy ruchu lotniczego pełnią trzy rodzaje służb:
• Kontrolerzy obszaru są odpowiedzialni za bezpieczeństwo samolotów przelatujących przez polską przestrzeń powietrzną,
• Kontrolerzy zbliżania mają za zadanie bezpieczne doprowadzenie samolotów w pobliże lotnisk docelowych na terenie Polski,
• Kontrolerzy pracujący na wieżach kontroli lotniska odpowiedzialni są natomiast za starty i lądowania samolotów, a także bezpieczne poruszanie się samolotów po płytach krajowych lotnisk.
W dniu święta kontrolerów ruchu lotniczego należy pamiętać także o informatorach służby informacji powietrznej (FIS), którzy na co dzień służą pomocą pilotom w niekontrolowanej przestrzeni powietrznej – tam, gdzie odbywają się loty turystyczne, szkoleniowe czy ratunkowe. Informatorzy FIS codziennie dbają o bezpieczeństwo małych statków powietrznych i wspierają załogi w bezpiecznym wykonywaniu lotów na wysokości do 3000 metrów. Rocznie obsługują oni około 200 000 operacji tego rodzaju lotnictwa. Liczba ta systematycznie rośnie, a w samym tylko 2018 roku została przekroczona już we wrześniu.
Międzynarodowy Dzień Kontrolera Ruchu Lotniczego jest świętem całej Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, instytucji zarządzającej polską przestrzenią powietrzną. Każdego dnia liczne służby techniczne i wsparcia operacyjnego, odpowiedzialne za prawidłowe działanie urządzeń radionawigacyjnych, a także pracownicy Inspekcji Lotniczej, badający z pokładów samolotów pomiarowych stan polskiej infrastruktury lotniczej i lotniskowej, dokładają wszelkich starań, by obecni i przyszli kontrolerzy mogli efektywnie pełnić swą służbę.
Polską Agencję Żeglugi Powietrznej czekają duże wyzwania. Wiążą się one z modernizacją i rozbudową infrastruktury lotniczej, a także powstaniem Centralnego Portu Komunikacyjnego. Agencja jest również odpowiedzialna za stworzenie środowiska dla komercyjnego wykorzystania technologii bezzałogowych statków powietrznych, wprowadzając rozwiązania z zakresu U-space, czyli integracji załogowego i bezzałogowego ruchu lotniczego.
Polska Agencja Żeglugi Powietrznej szkoli i zatrudnia cywilnych kontrolerów ruchu lotniczego, którzy przechodzą specjalistyczne szkolenie w murach jej warszawskiej siedziby. PAŻP posiada własny Ośrodek Szkolenia Personelu Służb Ruchu Lotniczego, w którym w chwili obecnej na różnych etapach szkolenia znajduje się blisko 100 słuchaczy. W najbliższym czasie Polska Agencja Żeglugi Powietrznej uruchomi także kolejny nabór na kurs dla kandydatów do pracy w służbach żeglugi powietrznej. Do końca 2019 roku w PAŻP zatrudnionych będzie blisko 620 kontrolerów ruchu lotniczego.