4 kwietnia 2013 roku – po uzyskaniu stosownych zgód Urzędu Lotnictwa Cywilnego, zostały wdrożone operacyjnie pierwsze instrumentalne procedury podejścia do lądowania RNAV GNSS do minimów LNAV oparte o nawigację satelitarną (sensor GNSS wspomagany ABAS).
W ramach tego wdrożenia, w AIP Polska (zmianą AIRAC AMDT 135) zostały opublikowane nowe procedury podejścia do lądowania NPA RNAV GNSS dla dziesięciu lotnisk kontrolowanych w FIR EPWW: Bydgoszcz, Gdańsk im. Lecha Wałęsy, Kraków/Balice, Katowice/Pyrzowice, Lublin, Poznań/Ławica, Rzeszów/Jasionka, Warszawa im. Chopina, Wrocław/Strachowice oraz Zielona Góra/Babimost.
Wszystkie wyżej wymienione procedury za wyjątkiem dwóch lotnisk zostały wdrożone jednocześnie, natomiast procedury dla lotnisk Kraków/Balice oraz Katowice/Pyrzowice zostały dopuszczone do użytkowania operacyjnego w okresie późniejszym tj. 16 kwietnia 2013 roku. W przypadku lotniska Rzeszów/Jasionka wdrożenie operacyjne nastąpiło 31 maja 2013 ze względu na remont drogi startowej.
Obecnie, wdrożone są procedury RNAV GNSS do minimów LNAV na wszystkich lotniskach kontrolowanych w FIR WARSZAWA (lotniskach z instrumentalną drogą startową, gdzie PAŻP zapewnia służby ruchu lotniczego).
Publikacja dwudziestu kilku procedur podejścia do lądowania NPA RNAV (GNSS) była pierwszym etapem projektu wdrażania podejść zgodnych z obowiązującą koncepcją PBN (Performance Based Navigation) w specyfikacji nawigacyjnej RNP APCH na polskich lotniskach. Kolejnym, drugim etapem było opracowanie i wdrożenie procedur podejścia do lądowania z prowadzeniem pionowym (tzw. procedury APV – Approach with Vertical Guidance) dla wszystkich lotnisk kontrolowanych w FIR Warszawa. Podejścia APV obejmują dwa rodzaje podejścia z różnym prowadzeniem pionowym w segmencie końcowego podejścia: pierwsze – z tzw. „sensorem barometrycznym” (APV BARO/VNAV), gdzie powadzenie w pionie jest zapewniane przez sprzężony z FMS wysokościomierz barometryczny (minima takiej procedury posiadają oznaczenie LNAV/VNAV) oraz drugie – podejścia GNSS wspomagane SBAS (EGNOS). W podejściach APV SBAS prowadzenie w pionie jest zapewniane przez system satelitarny (minima takiej procedury posiadają oznaczenie LPV).
W ramach tego drugiego etapu rozpoczętego dnia 13.04.2014, w początkowej fazie, Suplementem do AIP (16/14) opublikowano testowe procedury APV BARO-VNAV oraz APV SBAS dla lotniska Katowice/Pyrzowice. Po przeprowadzeniu ich oceny i potwierdzeniu możliwości bezpiecznego wykonywania lotów w oparciu o te procedury, uzyskano zgodę na wdrożenie do stosowania operacyjnego tych podejść z dniem 13 listopada 2014r. Następnie kontynuowano prace nad wdrożeniem tych podejść dla pozostałych lotnisk kontrolowanych w FIR Warszawa. W tym etapie projektu kluczową rolę odegrała współpraca PAŻP z Ośrodkiem Kształcenia Lotniczego Politechniki Rzeszowskiej. W ramach tej współpracy realizowana była walidacja lotnicza nowo projektowanych procedur APV BARO-VNAV i APV SBAS na samolocie OKL przez wspólną załogę składającą się zarówno z personelu OKL i PAŻP.
Dodatkowym niezbędnym elementem wykorzystania nawigacji GNSS wspomaganej SBAS oraz wdrożenia i utrzymania w operacyjnym wykorzystaniu procedur podejścia typu APV SBAS jest zawarta dnia 28 lutego 2013 roku przez PAŻP umowa o współpracy z European Satellite Service Provider. Podpisane porozumienie „EGNOS Working Agreement” otworzyło drogę do wdrożenia na polskich lotniskach i w polskiej przestrzeni powietrznej procedur opartych o nawigację satelitarną GNSS wspomaganą SBAS (EGNOS) z dokładnością APV-I, a od 2018 roku – z dokładnością APV II, często nazywaną również CAT I – co wskazuje na uzyskiwanie dokładności nawigacji porównywalnej z systemem ILS w kategorii I.
ESSP to instytucja wyznaczona przez UE do zapewniania usług żeglugi powietrznej opartych o techniki satelitarne, w tym zapewniania satelitarnego wspomagania nawigacji opartej o system GPS (SBAS). Podpisanie porozumienia „EGNOS Working Agreement” wpisuje się w logiczny ciąg prac prowadzonych w ramach wcześniejszego projektu „HEDGE, APV Mielec” w ramach którego 14 i 15 marca 2011 roku na lotniskach w Katowicach/Pyrzowicach oraz Mielcu wykonano pierwsze w Polsce loty eksperymentalne i podejścia do lądowania z prowadzeniem pionowym APV-I (LPV).
W chwili obecnej wdrożone operacyjnie są procedury podejścia APV BARO/VNAV i APV SBAS z dokładnością APV-II dla wszystkich (15) lotnisk kontrolowanych w FIR Warszawa, gdzie PAŻP zapewnia służby ruchu lotniczego, stanowiąc alternatywę dla podejść precyzyjnych ILS w kategorii I.
W najbliższej przyszłości realizowane będzie wdrożenie nowego nazewnictwa PBN dla instrumentalnych procedur podejścia do lądowania typu RNAV na mapach IAC publikowanych w AIP Polska.
W chwili obecnej na całym świecie brakuje jednolitego standardu dla stosowanego nazewnictwa procedur podejścia do lądowania opartych na nawigacji obszarowej, a stosowane nazwy odbiegają od specyfikacji nawigacyjnych zgodnych z PBN. W tej sytuacji ICAO postanowiła zracjonalizować i ujednolicić nazewnictwo map, aby usunąć niezgodności i zapewnić spójność nazewnictwa lotniczych map podejść z dokumentacją i terminologią związaną z operacjami zgodnymi z PBN. Takie rozwiązanie zmniejszy istniejące niejasności i stosowaną różnorodność, zapewni łatwiejszy i czytelniejszy sposób nazywania procedur oraz wprowadzi jednolity standard dla map lotniczych typu IAC.
Główne założenia tej zmiany są następujące:
Nazwa obecna | Nazwa tymczasowa | Nazwa docelowa |
---|---|---|
RNAV (GPS) RWY 23 | RNAV (GNSS) RWY 23 | RNAV (RNP) RWY 23 |
RNAV (GNSS) RWY 23 | RNAV (GNSS) RWY 23 | RNAV (RNP) RWY 23 |
RNP RWY 23 | RNP RWY 23 | RNP RWY 23 (AR) |
Polska zamierza wprowadzić nowe nazewnictwo procedur instrumentalnych podejść do lądowania opartych na nawigacji obszarowej na wszystkich mapach z datą AIRAC 10 SEP 2020.
W dalszych etapach planuje się opracowanie i wdrażanie opartych o nawigację satelitarną procedur lotu precyzyjnych opartych o system GBAS. Będzie to uwarunkowane inwestycjami i instalacją lotniskowej infrastruktury naziemnej systemu wspomagania GBAS.
We firmly believe that the internet should be available and accessible to anyone, and are committed to providing a website that is accessible to the widest possible audience, regardless of circumstance and ability.
To fulfill this, we aim to adhere as strictly as possible to the World Wide Web Consortium’s (W3C) Web Content Accessibility Guidelines 2.1 (WCAG 2.1) at the AA level. These guidelines explain how to make web content accessible to people with a wide array of disabilities. Complying with those guidelines helps us ensure that the website is accessible to all people: blind people, people with motor impairments, visual impairment, cognitive disabilities, and more.
This website utilizes various technologies that are meant to make it as accessible as possible at all times. We utilize an accessibility interface that allows persons with specific disabilities to adjust the website’s UI (user interface) and design it to their personal needs.
Additionally, the website utilizes an AI-based application that runs in the background and optimizes its accessibility level constantly. This application remediates the website’s HTML, adapts Its functionality and behavior for screen-readers used by the blind users, and for keyboard functions used by individuals with motor impairments.
If you’ve found a malfunction or have ideas for improvement, we’ll be happy to hear from you. You can reach out to the website’s operators by using the following email
Our website implements the ARIA attributes (Accessible Rich Internet Applications) technique, alongside various different behavioral changes, to ensure blind users visiting with screen-readers are able to read, comprehend, and enjoy the website’s functions. As soon as a user with a screen-reader enters your site, they immediately receive a prompt to enter the Screen-Reader Profile so they can browse and operate your site effectively. Here’s how our website covers some of the most important screen-reader requirements, alongside console screenshots of code examples:
Screen-reader optimization: we run a background process that learns the website’s components from top to bottom, to ensure ongoing compliance even when updating the website. In this process, we provide screen-readers with meaningful data using the ARIA set of attributes. For example, we provide accurate form labels; descriptions for actionable icons (social media icons, search icons, cart icons, etc.); validation guidance for form inputs; element roles such as buttons, menus, modal dialogues (popups), and others. Additionally, the background process scans all of the website’s images and provides an accurate and meaningful image-object-recognition-based description as an ALT (alternate text) tag for images that are not described. It will also extract texts that are embedded within the image, using an OCR (optical character recognition) technology. To turn on screen-reader adjustments at any time, users need only to press the Alt+1 keyboard combination. Screen-reader users also get automatic announcements to turn the Screen-reader mode on as soon as they enter the website.
These adjustments are compatible with all popular screen readers, including JAWS and NVDA.
Keyboard navigation optimization: The background process also adjusts the website’s HTML, and adds various behaviors using JavaScript code to make the website operable by the keyboard. This includes the ability to navigate the website using the Tab and Shift+Tab keys, operate dropdowns with the arrow keys, close them with Esc, trigger buttons and links using the Enter key, navigate between radio and checkbox elements using the arrow keys, and fill them in with the Spacebar or Enter key.Additionally, keyboard users will find quick-navigation and content-skip menus, available at any time by clicking Alt+1, or as the first elements of the site while navigating with the keyboard. The background process also handles triggered popups by moving the keyboard focus towards them as soon as they appear, and not allow the focus drift outside of it.
Users can also use shortcuts such as “M” (menus), “H” (headings), “F” (forms), “B” (buttons), and “G” (graphics) to jump to specific elements.
We aim to support the widest array of browsers and assistive technologies as possible, so our users can choose the best fitting tools for them, with as few limitations as possible. Therefore, we have worked very hard to be able to support all major systems that comprise over 95% of the user market share including Google Chrome, Mozilla Firefox, Apple Safari, Opera and Microsoft Edge, JAWS and NVDA (screen readers), both for Windows and for MAC users.
Despite our very best efforts to allow anybody to adjust the website to their needs, there may still be pages or sections that are not fully accessible, are in the process of becoming accessible, or are lacking an adequate technological solution to make them accessible. Still, we are continually improving our accessibility, adding, updating and improving its options and features, and developing and adopting new technologies. All this is meant to reach the optimal level of accessibility, following technological advancements. For any assistance, please reach out to