Liczba operacji lotniczych obsłużonych przez Służbę Informacji Powietrznej (FIS) Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej w roku 2019 przekroczyła 260 000. W parze z rosnącym natężeniem ogólnego ruchu lotniczego idzie też coraz większa ilość korespondencji radiowej, uniemożliwiającej efektywne zapewnianie służby FIS i powodującej konieczność przeprowadzenia zmian w strukturach przestrzeni powietrznej niekontrolowanej. Wdrożenie pierwszej modernizacji, polegającej na podziale FIS Warszawa, planowane jest na 23 kwietnia 2020 roku.
Wprowadzona zmiana ma pozwolić na zmniejszenie ilości jednoczesnych transmisji radiowych na częstotliwości sektorowej FIS Warszawa w porach największego ruchu lotniczego. Zwiększy tym samym możliwości i skuteczność zapewniania służby alarmowej oraz służby informacji powietrznej. Zmniejszy się obciążenie pracą informatorów FIS, a zarazem zwiększy ich świadomość sytuacyjna. Poprawa dostępności służby zapewnianej przez FIS pozwoli podnieść ogólny poziom bezpieczeństwa operacji lotniczych – także tych odbywających się na styku przestrzeni niekontrolowanej i lotnictwa komunikacyjnego.
Charakter zmian
Z chwilą wprowadzenia modernizacji, sektor FIS Warszawa zostanie podzielony na dwie części nazwane umownie „wschód” i „zachód”. Umownie, ponieważ w obydwu będzie obowiązywał ten sam znak wywoławczy: „Warszawa Informacja”, różne będą natomiast częstotliwości przeznaczone do rozmów załóg z informatorami FIS. W części wschodniej obowiązywać będzie dotychczasowa częstotliwość 119,450 MHz. Do części zachodniej natomiast, obejmującej między innymi obszar po południowo-zachodniej stronie Warszawy oraz przestrzeń dookoła strefy kontrolowanej lotniska w Łodzi, zostanie przypisane nowe pasmo – 128,575 MHz.
Linia nowego podziału sektorowego została ustanowiona w sposób możliwie najbardziej funkcjonalny i intuicyjny, a naturalną granicę dla poszczególnych częstotliwości będą stanowiły przylotniskowe struktury wojskowe: MCTR i MTMA lotnisk w Radomiu (EPRA) i Dęblinie (EPDE). Wprowadzany podział sektorów FIS Warszawa wraz z obowiązującymi częstotliwościami będzie można znaleźć na wydawanej przez PAŻP mapie ICAO 1:500 000.
Obsada sektorów FIS Warszawa ma być uzależniona od ilości operacji lotniczych i elastycznie dopasowywana do potrzeb operacyjnych, co pozwoli usprawnić organizację pracy personelu operacyjnego FIS. Przy dużym natężeniu ruchu lotniczego obydwa pasma mają być obsługiwane przez dwóch informatorów, przy czym dla okresów o mniejszym natężeniu ruchu lotniczego obsada będzie elastycznie redukowana do jednego informatora, obsługującego obydwa sektory i częstotliwości.
Wdrażana wiosną 2020 roku reorganizacja sektora FIS Warszawa to zaledwie początek szerszych modernizacji, zapowiadanych przez Polską Agencję Żeglugi Powietrznej na rok 2021.
Apel do pilotów
Tak, jak w przypadku nawet najdrobniejszej zmiany, także i teraz implementacja nowych rozwiązań będzie wymagała od wszystkich zainteresowanych stron, zwłaszcza w okresie początkowym, szczególnej ostrożności.
Polska Agencja Żeglugi Powietrznej zwraca uwagę, by już po wprowadzeniu podziału piloci pilnowali miejsca zmiany częstotliwości pomiędzy warszawskimi sektorami tak, aby pozostać w zasięgu radiostacji obsługującej konkretne pasmo i nie utracić łączności ze Służbą Informacji Powietrznej.
Dyscyplina pilotów przy zgłaszaniu stosownej częstotliwości pozwoli usprawnić pracę informatorów FIS, ale będzie miała także znaczenie dla załóg pozostałych statków powietrznych wykonujących już operacje w danym sektorze. Dzięki temu także inni użytkownicy przestrzeni powietrznej będą mieli lepszą świadomość sytuacji ruchowej. W przypadku przestrzeni powietrznej klasy G, w której w dużej mierze operuje lotnictwo ogólne i gdzie nie ma obowiązku zgłaszania się drogą radiową na FIS, a za zachowanie separacji między statkami powietrznymi odpowiadają sami piloci, świadomość obecności innego ruchu lotniczego ma ogromne znaczenie.
Polska Agencja Żeglugi Powietrznej uczula, że planowane zmiany w strukturach przestrzeni powietrznej to pierwsza, zakrojona na tak dużą skalę zmiana w funkcjonowaniu FIS od wielu lat. Zwraca się tym samym z prośbą do użytkowników niekontrolowanej przestrzeni powietrznej o wyrozumiałość i współpracę tak, aby wdrożenie nowego podziału nie było uciążliwe.
Okiem pilota
Płynne zmiany w wielkości obsady na sektorach FIS Warszawa nie wpłyną na technikę pracy pilotów, dla których nadal wyznacznikiem pozostanie kontakt z określoną częstotliwością radiową. Dzięki podziałowi jednak załogi odczują różnicę w dostępności komunikacji za sprawą zredukowania tłoku w eterze i zmniejszenia nakładających się na siebie transmisji radiowych.
W stosunku do lotów wykonywanych przed datą wdrożenia podziału, piloci będą się natomiast musieli przyzwyczaić do kilku nowych sytuacji:
- jeśli trasa lotu wiedzie przez dwa sektory warszawskie, konieczne będzie przejście z „Warszawa Informacja” na „Warszawa Informacja”, polegające na zmianie częstotliwości radiowej bez zmiany znaku wywoławczego FIS Warszawa;
- w przypadkach, kiedy jeden informator będzie obsługiwał w tym samym czasie obydwa sektory FIS Warszawa, po zmianie pasma piloci usłyszą w radiu ten sam głos, co na poprzedniej częstotliwości;
- może się zdarzyć, że piloci będą słyszeć jedynie informatora FIS prowadzącego łączność ze statkiem powietrznym, ale już nie transmisję zwrotną. Najczęściej będzie to wynikało z obsługiwania dwóch sektorów FIS Warszawa (i dwóch częstotliwości radiowych – 128,575 MHz i 119,450 MHz) przez jednego informatora, podczas gdy nie słyszące się statki powietrzne będą odbierały wyłącznie jedną z tych częstotliwości.
