Strefy geograficzne

Zgodnie z art. 15 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/947/UE w polskiej przestrzeni powietrznej są wyznaczane strefy geograficzne dla systemów bezzałogowych statków powietrznych

Czym są strefy geograficzne

W każdej przestrzeni powietrznej funkcjonują tzw. struktury przestrzeni powietrznej czyli różnego rodzaju strefy, które zabezpieczają loty lub działania wymagające segregacji od ruchu lotniczego. Nie inaczej jest w Polsce. Początkowo, gdy w przestrzeni powietrznej pojawiły się drony (a więc systemy bezzałogowych statków powietrznych, w skrócie SBSP), zasady lotów obowiązujące dla lotnictwa załogowego w poszczególnych strefach objęły także lotnictwo bezzałogowe czyli wspomniane drony. Z czasem, gdy liczba lotów dronów dynamicznie wzrastała, zauważono, że nie jest możliwe stosowanie tych samych struktur przestrzeni powietrznej, a więc też tych samych zasad wykonywania lotów w danej strefie dla lotnictwa załogowego i bezzałogowego. Stąd też dla lotnictwa bezzałogowego wydzielone zostały strefy geograficzne.

Zgodnie z Rozporządzeniem Wykonawczym Komisji (UE) 2019/947 z dnia 24 maja 2019 r., strefa geograficzna dla systemów bezzałogowych statków powietrznych oznacza część przestrzeni powietrznej wyznaczoną przez właściwy organ, która ułatwia, ogranicza lub wyklucza operacje z użyciem bezzałogowych systemów powietrznych, aby wyeliminować zagrożenia związane z bezpieczeństwem, prywatnością, ochroną danych osobowych, ochroną lub środowiskiem wynikające z operacji z użyciem tych systemów.

Zapis o strefach geograficznych znalazł się także w Ustawie Prawo lotnicze, w art. 119 ust. 1a. oraz art. 156h, a także w Ustawie o PAŻP, w art. 3a ust.1, która wskazuje Polską Agencję Żeglugi Powietrznej jako organ właściwy do wyznaczania stref geograficznych z własnej inicjatywy oraz na wniosek podmiotów uprawnionych.

Rodzaje stref geograficznych

Wizualizacja stref geograficznych w DroneMap.

Wytyczne nr 4/2025 Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 21 lutego 2025 r. w sprawie wyznaczania stref geograficznych dla systemów bezzałogowych statków powietrznych, określają następujące rodzaje stref geograficznych wyznaczanych przez Agencję:

DRA-P: strefę zakazaną dla systemów bezzałogowych statków powietrznych, w której operacje z użyciem systemów bezzałogowych statków powietrznych nie mogą być wykonywane, z wyjątkiem operacji wykonywanych przez Dowódcę Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych, Komendanta Głównego Żandarmerii Wojskowej, Szefa Szefostwa Służb Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Szefa Agencji Wywiadu, Komendanta Głównego Policji, Komendanta Głównego Straży Granicznej, Głównego Komendanta Głównego Straży Pożarnej, Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Komendanta Służby Ochrony Państwa lub Głównego Inspektora Ochrony Środowiska – na warunkach określonych przez Agencję.
DRA-R: strefę ograniczoną dla systemów bezzałogowych statków powietrznych, w której operacje przy użyciu systemów bezzałogowych statków powietrznych mogą być wykonywane za zgodą i na warunkach określonych przez Agencję lub podmiot uprawniony, na wniosek którego strefa geograficzna została wyznaczona.
Wyróżnia się następujące rodzaje stref geograficznych DRA-R:

1. DRA-RH – strefa ograniczona dla systemów bezzałogowych statków powietrznych o wysokim prawdopodobieństwie uzyskania zgody na operacje, o której mowa powyżej;
2. DRA-RM – strefa ograniczona dla systemów bezzałogowych statków powietrznych, o średnim prawdopodobieństwie uzyskania zgody na operacje, o której mowa powyżej;
3. DRA-RL – strefa ograniczona dla systemów bezzałogowych statków powietrznych, o niskim prawdopodobieństwie uzyskania zgody na operacje, o której mowa w powyżej;

DRA-I – strefą informacyjną dla bezzałogowych statków powietrznych, zawierającą informacje konieczne dla zapewnienia bezpieczeństwa wykonywania operacji przy użyciu systemów bezzałogowych statków powietrznych, w tym ostrzeżenia nawigacyjne.
DRA-T – strefę ograniczoną dla systemów bezzałogowych statków powietrznych, w której Agencja wskazuje wymogi techniczne, które obowiązany jest spełniać system bezzałogowego statku powietrznego, przy pomocy którego realizowana ma być operacja. Dla strefy DRA-T dopuszcza się wprowadzenie obowiązku uzyskania zgody na operacje.

UWAGA! Strefy geograficzne są obowiązujące tylko i wyłącznie dla operacji wykonywanych przy użyciu systemów bezzałogowych statków powietrznych (SBSP).

Informacja o strefach w danej lokalizacji prezentowana w w aplikacji DroneTower.

Struktury przestrzeni powietrznej a strefy geograficzne

Strefy geograficzne są odpowiednikiem obowiązujących w załogowym lotnictwie elementów przestrzeni powietrznej (CTR, MCTR, ATZ, TRA, TSA, R, P, D itd.) opublikowanych w Zbiorze Informacji Lotniczych (AIP Polska) i określają zasady wykonywania w nich operacji SBSP.

Strefy geograficzne uwzględniają również rejony ograniczenia lotów wprowadzane dla załogowego lotnictwa w formie depesz NOTAM.

Powyższe ograniczenia i elementy przestrzeni powietrznej widoczne są dla pilotów SBSP w systemie PansaUTM oraz w aplikacji mobilnej DroneTower.

Tak wygląda graficzna prezentacja użytkowania polskiej przestrzeni powietrznej dla lotnictwa załogowego. Wyświetlane są na niej rezerwacje na elementy przestrzeni powietrznej jakie obowiązują danego dnia, w danym czasie i w danym przedziale wysokości. (airspace.pansa.pl/map).

Agencja jest uprawniona do dokonywania zmian w wyznaczonych strefach geograficznych, dotyczących w szczególności określenia nowych granic strefy geograficznej, warunków wykonywania operacji w strefie geograficznej lub okresu jej obowiązywania.

Zasady lotów w strefach geograficznych

Operacje z użyciem SBSP wykonuje się zgodnie z zasadami określonymi dla danej strefy oraz po poinformowaniu służb PAŻP o zamiarze wykonania lotu, czyli wykonaniu zgłoszenia lotu w aplikacji mobilnej DroneTower. W niektórych przypadkach konieczne jest uprzednie złożenie planu lotu w systemie PansaUTM oraz jego zatwierdzenie przez PAŻP. Sytuacja taka dotyczy stref geograficznych DRA-R wokół lotnisk kontrolowanych (CTR).

Dotychczasowe zasady lotów w skonwertowanych elementach przestrzeni powietrznej zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 121 ust. 5 Ustawy Prawo Lotnicze przedstawia poniższa tabela.

Zasady z czasem mogą ulegać zmianie, ponieważ zgodnie z treścią art. 156b ust. 3 Ustawy Prawo Lotnicze podmioty, dla których ustanowiono dany element struktury przestrzeni powietrznej mogą wnioskować do PAŻP o ustalenie warunków wykonywania operacji z użyciem SBSP.

Przed każdym lotem pilot BSP może sprawdzić w aplikacji mobilnej DroneTower lub na stronie DroneMap jakie strefy geograficzne występują w dowolnym miejscu w Polsce oraz dowiedzieć się o obowiązujących w nich ograniczeniach, które ma obowiązek przestrzegać.

W przypadku lotu w strefach geograficznych w wielu wypadkach lot będzie możliwy dopiero po uzyskaniu zgody zarządzającego daną strefa.

W strefach DRA-R, znajdujących się w kontrolowanych strefach lotnisk komunikacyjnych (CTR) wymagane jest uzyskanie zgody PAŻP (poza wyjątkami przedstawionymi w tabeli powyżej) przez złożenia planu lotu w PansaUTM na min. 24 godziny przed planowanymi lotami.

Podstawy prawne

ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2019/947 z dnia 24 maja 2019 r. (wersja skonsolidowana z dnia 4 kwietnia 2022 r. ) w sprawie przepisów i procedur dotyczących eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych;

ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) 2019/945 z dnia 12 marca 2019 r. (wersja skonsolidowana z dnia 9 sierpnia 2020 r.) w sprawie bezzałogowych systemów powietrznych oraz operatorów bezzałogowych systemów powietrznych z państw trzecich;

Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2023 r. poz. 2110 z 2024 r. poz. 731 i 1222 oraz z 2025 r. poz. 31 i 179).

Ustawa z dnia 8 grudnia 2006 r. o Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej (Dz. U. z 2024 r. poz. 1272 oraz z 2025 r. poz. 179)

Wytyczne nr 7/2024 Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 20 maja 2024 r. w sprawie sposobów wykonywania operacji przy użyciu systemów bezzałogowych statków powietrznych w związku z wejściem w życie przepisów rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 2019/947 z dnia 24 maja 2019 r. w sprawie przepisów i procedur dotyczących eksploatacji bezzałogowych statków powietrznych.

Wytyczne nr 4/2025 Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego z dnia 21 lutego 2025 r. w sprawie wyznaczania stref geograficznych dla systemów bezzałogowych statków powietrznych.

Spis treści: