Wszystkie dane zawarte na niniejszej stronie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie mogą być wykorzystywane do celów operacyjnych.
Polska Agencja Żeglugi Powietrznej oświadcza, że nie bierze odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody z tytułu posłużenia się zamieszczonymi informacjami, materiałami, artykułami lub elementami graficznymi, jak również nie gwarantuje ich ścisłości, kompletności, bezbłędności oraz aktualności.
Tegoroczne zmiany stałych elementów przestrzeni powietrznej w FIR Warszawa przypadły na AIRAC 27.04.2017r.
Wszystkie planowane do wprowadzenia zmiany były poddane konsultacjom społecznym, które odbywały się zarówno w internecie (na stronach pansa.pl oraz dlapilota.pl) jak również poprzez kontakt z właściwymi podmiotami operującymi w rejonach planowanych zmian. Dla projektów zmian dla których użytkownicy zgłosili szereg uwag i wątpliwości lub propozycji alternatywnych rozwiązań PAŻP zorganizował wielostronne (Wnioskodawcy – PAŻP – Użytkownicy) warsztaty konsultacyjne poświęcone dedykowanej tematyce, na których wypracowywano kompromisowe rozwiązania. Należy zauważyć, że zarówno Strona Wojskowa jak i przedstawiciele General Aviation wykazywały się dużą elastycznością i zrozumieniem potrzeb pozostałych użytkowników, dzięki czemu udało się wypracować szereg kompromisowych rozwiązań.
Jak co roku bardzo aktywny udział użytkowników przestrzeni w konsultacjach sprawił, że mieli oni bardzo często realny wpływ na zakres zmian i ostateczny kształt wdrażanych projektów. W przypadku reorganizacji TMA Warszawa uwzględniono większość uwag Aeroklubu Ziemi Mazowieckiej oraz Polskiego Stowarzyszenia Paralotniowego, przy reorganizacji TMA Lublin uwzględniono większość uwag Aeroklubu Lubelskiego, na finalny kształt projektu reorganizacji TSA04 i wprowadzenia TSA03 duży wpływ mieli: Aeroklub Polski, BB AERO i Aeroklub PLL LOT, Aeroklub Stalowowolski, Aeroklub Ziemi Zamojskiej oraz OKL Wyższej Szkoły Zawodowej w Chełmie, a na ostateczne granice TMA Rzeszów – Aeroklub Rzeszowski oraz PZL Mielec.
Największa zmiana tej wiosny będzie miała miejsce w rejonie lotniska EPLB. Poszerzenie granic TMA głównie w kierunku zachodnim ma na celu przede wszystkim umożliwienie stosowania optymalnych profilów zniżania przy lądowaniach na najczęściej wykorzystywany kierunek do lądowania RWY 07. Równocześnie nowe procedury SID/STAR zostały zaprojektowane w taki sposób, aby zwiększyć możliwości wykonywania lotów szybowcowych realizowanych przez Aeroklub Lubelski w strefach RADAWIEC AREA równolegle z operacjami do/z EPLB.
Korekcie ulegną granice TSA04/05 TRA04, MATZ EPDE, trasy MRT oraz wprowadzona zostanie strefa TSA 03 – zmiany te podyktowane są potrzebami Strony Wojskowej w zakresie realizacji ich działań statutowych (przede wszystkim związane ze stacjonowaniem w EPDE nowych samolotów M – 346 Master) oraz dostosowaniem granic stref do nowych granic TMA Lublin.
Segmenty obecnie istniejącej strefy TSA 04 znajdujące się na wschód i południe od TMA Lublin zostaną przemianowane na TSA 03. Dodatkowo należy zauważyć, że dolna granica stref została podniesiona z 5500ft do FL095, co z pewnością ucieszy użytkowników General Aviation.
Podział wewnętrzy TSA04 oraz TRA04 na północ od TMA Lublin ulegnie zmianie (zredukowanie liczby segmentów) a dodatkowo strefa poziomo zostanie powiększona w kierunku wschodnim przy równoległym podniesieniu dolnej granicy obecnej wschodniej części strefy TSA04 z 1700ft na 3500ft a w okresie od 01.IV do 30.IX w godzinach 09.00 UTC – SS nawet na 6500ft. To kompromisowe rozwiązanie wypracowane została w ramach negocjacji głównych użytkowników operujących w przedmiotowych rejonach.
Drugą dużą zmianą elementów przestrzeni kontrolowanej jest modyfikacja granic TMA Rzeszów związana z wprowadzeniem procedur SID i STAR (RNAV RNP1). Dolne granice stref zostały dostosowane do bieżących potrzeb ATC. Tym samym w części przestrzeni dolna granica zostanie podniesiona a w części z kolei obniżona. Szczegóły zostały przedstawione poniżej:
Równocześnie w bezpośredniej bliskości TMA Rzeszów wprowadzone zostaną nowe strefy (TRA 40 oraz TRA65) na potrzeby szybowcowych lotów chmurowych.
Kolejna opisywana zmiana obejmuje powiększenie (w granicach poziomych) sektora C TMA Poznań North w kierunku wschodnim tj. do granicy MATZ EPPW, co umożliwi wydłużenie dystansu dostępnego na zniżanie a/c oraz prowadzenie a/c wzdłuż północnego down-wind’u. Zwiększy to przestrzeń dostępną do wektorowania radarowego, poprawi bezpieczeństwo ruchu kontrolowanego oraz pozwoli na płynniejsze zniżanie statków powietrznych do EPPO.
Następną zmianą jest reorganizacja granic TMA Warszawa mająca na celu umożliwienie zastosowania optymalnych profilów zniżania przez a/c w dolotach na główny oprzyrządowany kierunek lotniska w Modlinie (RWY08) z kierunku zachodniego i północnego przez punkty BIMPA i SORIX (blisko 70% wszystkich dolotów do tego lotniska). Dodatkowo modyfikacji ulegną zlokalizowane w przestrzeni TMA szybowcowe rejony Babice Area oraz spadochronowe Chrcynno Area.
Ostatnia zmiana opisana w pierwszej części artykułu to korekta granic TMA Olsztyn wynikająca z wdrożenia procedur opartych o nową pomoc nawigacyjną DVOR/DME SYN.
Dodatkowo, w celu poprawy elastycznego użytkowania przestrzeni powietrznej przygotowano zmianę podziału wewnętrznego strefy TSA 02. Wprowadzone zostaną segmenty TSA 02I oraz TSA 02J o granicach pionowych i dostępności takiej samej jak obecne TSA 02A (dla TSA 02I) oraz TSA 02B (dla TSA 02J), jak również zmieniony zostaje podział wewnętrzny pomiędzy obecnymi segmentami TSA 02 B i C. Same zasady funkcjonowania segmentów A, B i C i ich dostępność pozostają bez zmian do stanu obecnego.
Przedmiotowa zmiana przynosi największe korzyści dla Portu Lotniczego, który nie będzie już miał problemów z przyjmowaniem statków powietrznych podczas pracy AFIS w godzinach 09-11 LMT, kiedy to strefy TSA02 były aktywowane od GND. Tym samym – zgodnie z wypracowanym obowiązującym porozumieniem – w godzinach pracy TWR EPSY strefy TSA 02 I, J mogą być aktywne od FL115, zaś w godzinach pracy AFIS EPSY od FL095.
Dla segmentów C i D wprowadza się ponadto nieznaczną korektę granic zewnętrznych w rejonie TMA EPWA.
Dodatkowo wprowadzane są zmiany dostępności:
a) umożliwienie rezerwacji i aktywacji strefy TSA 02D do FL305:
b) umożliwienie bez ograniczeń czasowych rezerwacji i aktywacji stref TSA 02F, TSA 02G (w chwili obecnej dostępne są w pełnym zakresie wysokości tylko dwie godziny dziennie 09:00 – 11:00 LMT), ale tylko w zakresie wysokości 5500ft AMSL – FL125 i wyłącznie na potrzeby tankowania w powietrzu wojskowych statków powietrznych wykonujących loty tranzytowe lub w czasie międzynarodowych ćwiczeń wojskowych.
W CTR EPWA zmianie lokalizacji ulega punkt VFR ECHO. Dotychczasowe miejsce położenia Airport Hotel Okęcie zostanie zastąpione skrzyżowaniem ul. Marynarskiej i trasy S79 – najbardziej charakterystyczną rubieżą terenową w tej okolicy.
W celu dostosowania stref kontrolowanych lotnisk w Krakowie i Katowicach do obecnie opublikowanych procedur zmniejszeniu granic poziomych ulegają obie strefy kontrolowane lotnisk EPKK i EPKT a dodatkowo dokonana zostanie modyfikacja granic poziomych ATZ EPKP.
Przemieszczając się po mapie FIR EPWW na południe od EPKT i EPKK bardzo wiele podmiotów złożyło wnioski o wydzielenie na stałe stref umożliwiających wykonywanie lotów RPA w warunkach BVLOS. Część z tych stref jest dobrze znana użytkownikom, gdyż funkcjonowały one wcześniej jako rejony tymczasowe. Wszystkie propozycje stref TRA na potrzeby lotów RPA w warunkach BVLOS zostały poddane konsultacjom społecznym, które spotkały się z dużym zainteresowaniem użytkowników. W wyniku konsultacji kilka stref zmieniło swoje granice poziomie i pionowe, dla kilku wprowadzono ograniczenia czasowe w zakresie możliwego ich wykorzystywania a kilka z wnioskowanych stref nie zostało wprowadzonych lub zmieniło swoje położenie.
Finalnie następujące strefy na potrzeby lotów RPA w warunkach BVLOS zostaną wprowadzone w przedmiotowym rejonie:
Ponadto w rejonie EPBA dojdzie do modyfikacji strefy TRA03. Zakres zmian obejmuje wprowadzenie strefy TRA 03C, która w połączeniu z istniejącą TRA 03A (do wysokości FL140) umożliwi wykonywanie szybowcowych lotów chmurowych. Granice poziome zostały zaprojektowane w taki sposób, aby nie ograniczać lotnictwa General Aviation (w szczególności lotów paralotniowych) w rejonie góry Skrzyczne oraz wschodniego rejonu góry Klimczok.
Z pozostałych zmian wchodzących w życie publikacją AIRAC 27.04.2017r. modyfikacji granic wewnętrznych ulega strefa TRA 23 zlokalizowana w rejonie Łęczycy. Na podstawie doświadczeń z dotychczasowego wykorzystania poszczególnych segmentów strefy dokonano zredukowania jej liczby, co pozwoli na zwiększenie przejrzystości struktur przestrzeni.
Druga tego typu zmiana ( modyfikacja jedynie granic wewnętrznych) ma miejsce w MATZ EPMB (segmenty A, B, C) i wiąże się z organizacją pracy i przestrzeni odpowiedzialności pomiędzy odpowiednimi służbami wojskowymi.
Jeżeli chodzi o trasy MRT, po zeszłorocznych licznych zmianach, w tym roku są one niewielkie. Pierwsza z nich to publikacja na stałe trasy, która dotychczas znana była użytkownikom jako rejon ograniczeń lotów opublikowany via SUP do AIP Polska. Trasa MRT została wyznaczona w przestrzeni niekontrolowanej poza obszarem gęstej zabudowy. W celu zminimalizowania potencjalnych ograniczeń w przestrzeni niekontrolowanej dla użytkowników możliwość rezerwacji / aktywacji została ograniczona. W okresie 01.04 – 31.10 aktywacja będzie możliwa wyłącznie w okresie SS – 12LMT
Natomiast w związku ze zmianą TMA Lublin nieznacznej modyfikacji uległo MRT zlokalizowane na północny-wschód od EPLB.
Dodatkowo, z uwagi na planowaną zmianę granic poligonu EP D25 nieznacznej korekcie ulega trasa MRT z lotniska EPDE na poligon Nową Dęba (EP D25) (tylko w obrębie strefy D).
Na wniosek zarządzającego lotniskiem dokonano zmiany granic ATZ EPKE oraz strefy TRA62. Równocześnie zarządzający lotniskiem EPKE planuje wprowadzenie następujących punktów nawigacyjnych dla lotów wykonywanych według przepisów VFR: WHISKEY (Święta Lipka), SIERRA (Boże), ECHO (Serławki Wielkie).
W związku z zakupem przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej statków powietrznych Alenia Aermachi M-346 Master Strona Wojskowa wystąpiła o zabezpieczenie działań szkolenia wojskowego na wysokim pułapie podyktowanych wymogami w zakresie realizacji jej działań statutowych związanych z obronnością kraju.
W związku z tym, że obecne struktury powietrzne znajdujące się w okolicach Dęblina mogące być wykorzystane do ćwiczeń posiadają górną granicę FL245 i nie umożliwiają wykonywania w pełni ćwiczeń na przedmiotowych statkach powietrznych przygotowano nowa strefę TSA47, dedykowaną lotom w/w statków powietrznych.
W celu bardziej elastycznego użytkowania przestrzeni powietrznej i ułatwienia koordynacji ruchu lotniczego granice wewnętrzne stref TRA wzdłuż granicy FIR EPWW ulegną modyfikacji. Szerokość stref oraz granice pionowe nie ulegają zmianie.
Z pozostałych zmian minimalnej korekcie ulega północna granica TRA26A (potrzeby APP Kraków) oraz granice TRA 63, których górna granica została podniesiona do FL135 (na potrzeby lotów chmurowych).
Zmiany obowiązujące od dnia 31 maja 2012 roku
Zmiany obowiązujące od dnia 28 czerwca 2012 roku
Zmiany obowiązujące od dnia 15 listopada 2012 roku
Zmiany obowiązujące od dnia 04 kwietnia 2013 roku
Zmiany obowiązujące od dnia 02 oraz 30 maja 2013 roku
Zmiany obowiązujące od dnia 06 lutego 2014 roku
Zmiany obowiązujące od dnia 10 października 2014 roku
Zmiany obowiązujące od dnia 05 lutego 2015 roku
Zmiany obowiązujące od dnia 30 kwietnia 2015 roku
Zmiany obowiązujące od dnia 27 kwietnia 2017 roku
Polska Agencja Żeglugi Powietrznej
ul. Wieżowa 8
02-147 Warszawa
Informacje ogólne o firmie:
e-mail: info@pansa.pl
Tel.: + 48 (22) 574 57 06
We firmly believe that the internet should be available and accessible to anyone, and are committed to providing a website that is accessible to the widest possible audience, regardless of circumstance and ability.
To fulfill this, we aim to adhere as strictly as possible to the World Wide Web Consortium’s (W3C) Web Content Accessibility Guidelines 2.1 (WCAG 2.1) at the AA level. These guidelines explain how to make web content accessible to people with a wide array of disabilities. Complying with those guidelines helps us ensure that the website is accessible to all people: blind people, people with motor impairments, visual impairment, cognitive disabilities, and more.
This website utilizes various technologies that are meant to make it as accessible as possible at all times. We utilize an accessibility interface that allows persons with specific disabilities to adjust the website’s UI (user interface) and design it to their personal needs.
Additionally, the website utilizes an AI-based application that runs in the background and optimizes its accessibility level constantly. This application remediates the website’s HTML, adapts Its functionality and behavior for screen-readers used by the blind users, and for keyboard functions used by individuals with motor impairments.
If you’ve found a malfunction or have ideas for improvement, we’ll be happy to hear from you. You can reach out to the website’s operators by using the following email
Our website implements the ARIA attributes (Accessible Rich Internet Applications) technique, alongside various different behavioral changes, to ensure blind users visiting with screen-readers are able to read, comprehend, and enjoy the website’s functions. As soon as a user with a screen-reader enters your site, they immediately receive a prompt to enter the Screen-Reader Profile so they can browse and operate your site effectively. Here’s how our website covers some of the most important screen-reader requirements, alongside console screenshots of code examples:
Screen-reader optimization: we run a background process that learns the website’s components from top to bottom, to ensure ongoing compliance even when updating the website. In this process, we provide screen-readers with meaningful data using the ARIA set of attributes. For example, we provide accurate form labels; descriptions for actionable icons (social media icons, search icons, cart icons, etc.); validation guidance for form inputs; element roles such as buttons, menus, modal dialogues (popups), and others. Additionally, the background process scans all of the website’s images and provides an accurate and meaningful image-object-recognition-based description as an ALT (alternate text) tag for images that are not described. It will also extract texts that are embedded within the image, using an OCR (optical character recognition) technology. To turn on screen-reader adjustments at any time, users need only to press the Alt+1 keyboard combination. Screen-reader users also get automatic announcements to turn the Screen-reader mode on as soon as they enter the website.
These adjustments are compatible with all popular screen readers, including JAWS and NVDA.
Keyboard navigation optimization: The background process also adjusts the website’s HTML, and adds various behaviors using JavaScript code to make the website operable by the keyboard. This includes the ability to navigate the website using the Tab and Shift+Tab keys, operate dropdowns with the arrow keys, close them with Esc, trigger buttons and links using the Enter key, navigate between radio and checkbox elements using the arrow keys, and fill them in with the Spacebar or Enter key.Additionally, keyboard users will find quick-navigation and content-skip menus, available at any time by clicking Alt+1, or as the first elements of the site while navigating with the keyboard. The background process also handles triggered popups by moving the keyboard focus towards them as soon as they appear, and not allow the focus drift outside of it.
Users can also use shortcuts such as “M” (menus), “H” (headings), “F” (forms), “B” (buttons), and “G” (graphics) to jump to specific elements.
We aim to support the widest array of browsers and assistive technologies as possible, so our users can choose the best fitting tools for them, with as few limitations as possible. Therefore, we have worked very hard to be able to support all major systems that comprise over 95% of the user market share including Google Chrome, Mozilla Firefox, Apple Safari, Opera and Microsoft Edge, JAWS and NVDA (screen readers), both for Windows and for MAC users.
Despite our very best efforts to allow anybody to adjust the website to their needs, there may still be pages or sections that are not fully accessible, are in the process of becoming accessible, or are lacking an adequate technological solution to make them accessible. Still, we are continually improving our accessibility, adding, updating and improving its options and features, and developing and adopting new technologies. All this is meant to reach the optimal level of accessibility, following technological advancements. For any assistance, please reach out to