Przypadki wypadnięcia z drogi startowej podczas startu lub lądowania to jedne z najczęstszych niebezpiecznych incydentów jakie wciąż zdarzają się w lotnictwie cywilnym. Odpowiedzią na ten problem ma być specjalny system stale raportujący o przyczepności, temperaturze, czy ilości wody i śniegu na drodze startowej. Na początku grudnia rozpoczęły się testy tego innowacyjnego rozwiązania opracowywanego wspólnie przez Polską Agencję Żeglugi Powietrznej, Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego (UW ICM) oraz firmę MicroStep-MIS.
Wypadnięcia z drogi startowej startujących lub lądujących statków powietrznych to problem, który według danych Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) nie został ani trochę zmniejszony przez ostatnie 20 lat. IATA, Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych, szacuje, że wypadnięcia z drogi startowej to obecnie niemal co czwarty incydent związany z bezpieczeństwem na drogach startowych.
Odpowiedzią na to ma być RCAMS (Runway Condition Awareness and Monitoring System), czyli system monitorowania stanu drogi startowej opracowywany wspólnie przez PAŻP, UW ICM i firmę MicroStep-MIS, przy współpracy z firmami Airbus i Dassault. Jego zadaniem jest udoskonalenie sposobu oceniania stanu drogi startowej i znajdujących się na niej zanieczyszczeń oraz wymiany tych informacji pomiędzy zarządzającym lotniskiem, kontrolerami ruchu lotniczego oraz — pośrednio – z pilotami.
RCAMS to naziemne, cyfrowe rozwiązanie wspierające dyżurnego ruchu na lotnisku, który jest odpowiedzialny za ocenę stanu drogi startowej. Składa się ono z czujników wbudowanych w drogę startową oraz specjalnego oprogramowania zdolnego do pozyskiwania informacji z dodatkowych źródeł, m.in. danych meteo, danych dozorowania, czy opracowywanego jednocześnie przez Airbusa i Dassault pokładowego systemu szacowania długości drogi hamowania (On-board Braking Action Computation System, OBACS). RCAMS nie tylko na bieżąco dostarcza zbierane informacje dyżurnemu portu lotniczego, ale też wspiera go w tworzeniu RCR (Runway Condition Report), czyli regularnych raportów o stanie drogi startowej.
W grudniu br. na lotnisku im. Lecha Wałęsy w Gdańsku rozpoczęty został nowy etap badawczo-rozwojowy systemu polegający na integracji wszystkich elementów RCAMS i rozpoczęciu jego testów zarówno na symulowanym, jak i na żywym ruchu lotniczym. Etap ten potrwa do kwietnia 2022 roku i obejmie m.in. loty próbne z użyciem statków powietrznych firmy Dassault oraz – w zakresie dostarczania danych OBACS – systemów pokładowych firmy Airbus. Etap zakończy się ćwiczeniem walidacyjnym skupiającym się na ocenie przydatności systemu RCAMS w pracy kontrolera ruchu lotniczego. W tym celu wykorzystany zostanie jedyny w Polsce symulator wieży kontroli lotniska w PAŻP
System ten w sposób automatyczny generuje raporty o aktualnym stanie drogi startowej i na bieżąco przekazuje je do wszystkich zainteresowanych stron na czele z kontrolerami ruchu lotniczego. Istnieje również możliwość tworzenia krótkoterminowych prognoz stanu drogi w najbliższym czasie. Dane z RCAMS w każdej chwili mogą być jednocześnie poprawiane lub uzupełniane przez dyżurnego ruchu tak, aby zachować ich najwyższą aktualność i bezbłędność.
Dzięki RCAMS informacje o stanie drogi startowej i znajdujących się na niej zanieczyszczeniach są zbierane i rozsyłane łatwiej, szybciej oraz bardziej kompleksowo. Dzięki temu możliwa będzie poprawa bezpieczeństwa ruchu w pasie startowym w czasie dynamicznie zmieniających się warunków pogodowych i ograniczenie ryzyka wystąpienia takich incydentów jak wypadnięcia z drogi startowej w czasie startu lub lądowania.
Dzięki współpracy RCAMS z systemami pokładowymi statków powietrznych kluczowe dla bezpieczeństwa informacje będą lepiej analizowane oraz rozsyłane. Możliwe będzie również automatyczne generowanie przez system ostrzeżeń np. w sytuacji, gdy stan drogi startowej jest niewystarczający do wykonania startu lub lądowania w oparciu o dane pozyskane z OBACS danego statku powietrznego. Zakończenie testów RCAMS planowane jest w II kwartale 2022 roku, wtedy też rozpocznie się kolejny etap projektu – dokumentowanie wyników badań. Całość projektu zakończy się w pierwszym półroczu 2023 r.
Wszystkie prace realizowane są w ramach współfinansowanego ze środków Horyzont 2020 projektu SESAR 2020 (Umowa Grantowa nr 872277).
