Wśród wielu wyspecjalizowanych służb czuwających nad bezpieczeństwem ruchu lotniczego w polskiej przestrzeni powietrznej ważne miejsce zajmuje Inspekcja Lotnicza – specjalistyczna komórka Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej znajdująca się w Dziale Operacji Lotniczych.
Inspekcja Lotnicza sprawuje nadzór nad prawidłową eksploatacją naziemnych urządzeń zabezpieczenia ruchu lotniczego, zgodnie z zaleceniami Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego (ICAO), której Polska jest członkiem. Urządzeń takich , rozlokowanych pod drogami lotniczymi i na terenie lotnisk, jest w Polsce około stu. W ramach kontroli komisyjnych, okresowych i doraźnych wysoko kwalifikowani specjaliści - inspektorzy pokładowi przy udziale pilotów samolotów wyposażonych w specjalistyczne urządzenia pomiarowe dokonują na terenie całego kraju pomiarów z powietrza sprawności operacyjnej urządzeń zabezpieczenia ruchu lotniczego : systemów lądowania według wskazań przyrządów (ILS), radiolatarni ogólnokierunkowych (VOR i DVOR), radiodalmierzy (DME), radiolatarni bezkierunkowych (NDB) oraz nawigacyjnych systemów świetlnych i precyzyjnych wskaźników ścieżki schodzenia (PAPI) a także radarów.
Do wykonywania tych zadań wykorzystywane są zamiennie specjalnie przystosowane samoloty pomiarowe typu Turbolet L-410 UVP-E 15 o znakach rejestracyjnych SP-TPA i SP-TPB - w środowisku lotniczym zwane potocznie "Papugami" z racji swojego barwnego malowania.
“Papuga” wyposażona jest w specjalistyczny sprzęt pomiarowy, który za pomocą radiotelemetrii współpracuje z naziemnym, optycznym systemem śledzenia (teodolitem), będącym punktem odniesienia w pomiarach. Sprawdzana jest przede wszystkim dokładność wskazań i związane z nią inne parametry. Jeśli zostanie stwierdzony błąd wskazań wykraczający poza dopuszczalne tolerancje, inspektorzy polecają drogą radiową jego natychmiastowe usunięcie przez właściwe naziemne służby eksploatacyjne. Gdy nieprawidłowości są poważniejsze urządzenie jest wyłączane z eksploatacji. Po naprawie i przeprowadzonych pomiarach naziemnych Inspekcja Lotnicza dokonuje ponownie szczegółowej kontroli z powietrza i jeżeli wszystkie parametry urządzenia są w normie wystawia protokół z pomiarów na podstawie którego Urząd Lotnictwa Cywilnego dopuszcza urządzenie do eksploatacji.
Inspekcja Lotnicza kontroluje z powietrza urządzenia zabezpieczenia ruchu lotniczego w sposób dynamiczny. Aparatura kontrolno - pomiarowa wyposażona w specjalistyczne oprogramowanie umożliwia na pokładzie samolotu odbiór zespolonych sygnałów nawigacyjnych. Są one selekcjonowane na szereg składowych i poddawane gruntownej analizie matematycznej w zakresie porównywania z sygnałami odniesienia, które zapewnia naziemny optyczny system śledzenia samolotu, obsługiwany przez operatorów z zespołu inspekcyjnego lub które są otrzymywane z systemu nawigacji satelitarnej GPS.
Rejestracja wszystkich mierzonych parametrów elektrycznych oraz wykonanie analiz i porównań umożliwia inspektorowi pokładowemu wydanie precyzyjnej opinii na temat stanu kontrolowanego urządzenia w aspekcie wymagań i tolerancji zawartych w publikacjach ICAO i wytycznych wydanych przez Polskie władze lotnicze.
Kontroli z powietrza podlegają także wszystkie typy sygnałów świetlnych podejścia (stałego świecenia i impulsowe), progu, końca, krawędzi, strefy przyziemienia oraz osiowe dróg startowych. Każda niesprawność sygnału świetlnego – nieprawidłowe ustawienie kątowe w płaszczyźnie pionowej i poziomej, brak filtru świetlnego, uszkodzenie oprawy, brak źródła światła itp. – jest oceniane przez inspektora pokładowego oraz fotograficznie rejestrowane i archiwizowane jako uzupełnienie protokołów z przeprowadzonej kontroli. Sprawdzane są również możliwości działania operacyjno-ruchowego systemu polegające na regulacji intensywności świecenia poszczególnych grup świateł, tak aby nie występowało zjawisko “olśnienia” załóg samolotów.
